1.Ποια είναι τα εικονιζόμενα φυτά;
Αίθουσα του θρόνου:
Α) υδρόφιλα Β) στυλιζαρισμένα καλαμοειδή Γ)Φοίνικες
Η τοιχογραφία των κρίνων:
Α) Κρίνοι
Β) Κόκκινες Ίριδες
Ο πρίγκιπας με τα κρίνα
Α) Κρίνα
Η τοιχογραφία του ταύρου
Α) Ελαιόδεντρο
Η τοιχογραφία των στεφανιών
Α) ανεμώνες Β)Ρόδα Γ)δίκταμο ή κισσός (κατά τη γνώμη μου, πιθανότερα κισσός) Δ)Κόκκινα κρίνα Ε)φύλλα μυρτιάς ή ελιάς (πιστεύω ελιάς) ΣΤ)Άνθη αγριορογδιάς Ζ) Άνθη Κρόκου Τοιχογραφία του ταύρου
Α)Ελαιόδεντρα
Η τοιχογραφία του τριμερούς ιερού.
Δεν βρέθηκαν φυτά στην τοιχογραφία,όμως,καθώς βλέπουμε πως λείπουν αρκετά κομμάτια από την τοιχογραφία μπορούμε να σκεφτούμε πως ίσως υπήρχαν. Επίσης βλέπουμε πως οι περισσότερες τοιχογραφίες είχαν φυτά και αυτό ενισχύει το γεγονός πως είναι περίεργο να μην υπάρχουν στην συγκεκριμένη.
Η τοιχογραφία του ιερού άλσους και του χορού
Α) Άλσος με ελαιόδεντρα
Η τοιχογραφία με τις πέρδικες
Α) Κλαδιά ελιάς
Από την οικία των τοιχογραφιών 1.ορεινό τοπίο με φυτά και πιθήκους.
2.Το γαλάζιο πουλί
Α) Αγριολούλουδα
Ο κροκοσυλλέκτης πίθηκος:
Α) Κρόκοι
1-2 Να οικία Κνωσσού:
1. Λευκά κρίνα
2. Συστάδες σιτηρών
3 από ανάκτορο Κνωσσού &
4 από Γαλατά
Α) Ξύλινο ικρίωμα
Β) Κλαδιά δέντρου
5 από Πρασσά:
Α) Κοκκινοκάστανα δέντρα
Β) Κυπαρίσσια
6-11 από οικία τοιχογραφιών
6.Δεν απεικονίζει φυτά
7.Θάμνος κισσού.Πράσινα και γαλάζια φύλλα. Σχήμα κισσοπάπυρου με καστανούς μίσχους.
8.Δεν απεικονίζει φυτό.
9.Κλαδιά μυρτιάς με κόκκινο στέλεχος και πράσινα φύλλα.
10.Παράσταση καλαμιώνα σε χρώμα ώχρας
11.Ανθισμένοι κρόκοι
Κονταξάκης Παντελής
2. Σε τι περιβάλλον απεικονίζονται και σε ποιο περιβάλλον ευδοκιμούν τα εικονιζόμενα φυτά; Συμπίπτουν τα περιβάλλοντα αυτά;
Παρατηρώντας τις τοιχογραφίες, συνειδητοποιούμε ότι τα εικονιζόμενα φυτά αναπτύσσονται κυρίως σε ορεινές και παραθαλάσσιες ή παραποτάμιες περιοχές. Μερικές φορές, όμως, απεικονίζονται και σε εσωτερικούς χώρους για διακόσμηση αλλά και ως στολισμό της ενδυμασίας βασιλικών προσώπων.
Αρχικά, έργα όπως η τοιχογραφία της Αίθουσας του Θρόνου αναπαριστούν μέρη όπου υπάρχει κοντά τρεχούμενο νερό. Η βλάστηση εκεί είναι υδροχαρής, όπως τα χαρακτηριστικά στυλιζαρισμένα καλαμοειδή και οι φοίνικες (σύμβολο των αναγεννητικών δυνάμεων της φύσης) της εν λόγω τοιχογραφίας.
Από την άλλη, το περιβάλλον των έργων όπως η Τοιχογραφία του Ταύρου και ο Κροκοσυλλέκτης Πίθηκος είναι ορεινό και βραχώδες. Η χλωρίδα που χαρακτηρίζει τέτοιου είδους περιοχές αποτελείται από ελαιόδεντρα, κρίνα και σιτηρά, πράγμα που επιβεβαιώνει τους παράγοντες για τον τόπο ανάπτυξης του κάθε φυτικού οργανισμού.
Επίσης, ορισμένες φορές εντοπίζονται φυτά και σε τοιχογραφίες εσωτερικών χώρων ή ανακτόρων, όπως για παράδειγμα στην Τοιχογραφία των Κρίνων της Αμνισσού. Το έργο αυτό που κοσμούσε την Έπαυλη των Κρίνων απεικονίζει συμμετρικά, λευκά κρίνα με ψηλούς μίσχους σε κόκκινο βάθος, φυτεμένα σε βαθμιδωτούς φράκτες. Τέτοιου είδους έργα που αποδίδουν τους ιδιαίτερα διαμορφωμένους μινωικούς κήπους, αποτελούσαν τεκμήριο κοινωνικής προβολής για τις ανώτερες τάξεις και απόδειξη της υψηλής αντίληψης των Μινωιτών σε ακόμα έναν τομέα της ζωής.
Τέλος, παρατηρούμε πως υπάρχουν φυτά και σε τοιχογραφίες όπου δεν δίνεται έμφαση στο περιβάλλον και στον χώρο. Σε τέτοιου είδους έργα τα άνθη χρησιμοποιούνται για στολισμό και διακόσμηση της ενδυμασίας του ήρωα. Για παράδειγμα, στην τοιχογραφία του Πρίγκηπα με τα Κρίνα, ο άνδρας φοράει ένα στέμμα (σύμβολο δύναμης και εξουσίας στην Μινωική εποχή), που φέρει άνθη κρινοπαπύρων και φτερά παγονιού. Ακόμα ένα χαρακτηριστικό αποδεικτικό στοιχείο της υποβλητικότητας και της ανωτερότητας των βασιλικών προσώπων.
Τελικά, τα περιβάλλοντα της Μινωικής χλωρίδας συμπίπτουν μερικώς, γι' αυτό θα μπορούσαμε να τα κατατάξουμε στις τέσσερις παραπάνω μεγάλες κατηγορίες. Φαίνεται πως η χλωρίδα είχε τόσο ιδιαίτερη συμβολική και αισθητική αξία στον Μινωικό κόσμο, που τη χρησιμοποιούσαν για να κοσμήσουν κάθε βασιλικό χώρο, κάθε πριγκιπική ενδυμασία και τη θεωρούσαν απαραίτητο απαράλειπτο στοιχείο της Μινωικής τέχνης.
Λουμπούνη Παναγιώτα
3. Είναι ρεαλιστική η απεικόνιση της χλωρίδας; Γιατί,κατά την άποψή σας;
Κατά την γνώμη μας και απ’όσα είδαμε και στο μουσείο η απεικόνιση των φυτών στις τοιχογραφίες είναι αναμφισβήτητα ρεαλιστική. Στην Κνωσσό και γενικά σε όλη την Κρήτη δεν υπήρχαν τρομεροί παγετώνες, με αποτέλεσμα τα φυτά που υπήρχαν 4000 χρόνια πριν, εξακολουθούν να υπάρχουν. Άλλωστε και γι’αυτόν τον λόγο στην Κρήτη,όπως και στην Πελοπόννησο, εξακολουθούν να υπάρχουν πάνω από 300 ενδημικά φυτά. Όμως εξαιτίας της επίδρασης του ανθρώπου πολλά από τα φυτά αυτά βρίσκονται υπό εξαφάνιση και πλέον υπάρχουν σε μικρές ποσότητες σε μη καλλιεργήσιμα εδάφη. Π.χ οι κρόκοι που υπάρχουν σε μικρές εκτάσεις πάνω στα βουνά.
Κονταξάκης Παντελής
4. Υπάρχουν ανθρώπινες μορφές στις τοιχογραφίες όπου απεικονίζεται μινωική χλωρίδα;
Σε μερικές από τις τοιχογραφίες που μελετάμε απεικονίζονται και ανθρώπινες φιγούρες. Για παράδειγμα, ο Πρίγκιπας των Κρίνων είναι η κεντρική μορφή στο ομώνυμο έργο. Αντίστοιχα, στην τοιχογραφία του Γαλάζιου Παιδιού, στο βραχώδες περιβάλλον με τα κρίνα, ένα γαλάζιο παιδί απεικονίζεται να συλλέγει κρόκους από τα άνθη.
Είναι γεγονός ότι τα φυτά δεν παρατηρούνται συχνά σε συνδυασμό με ανθρώπους. Ένας πιο συνήθης συνδυασμός, όμως, είναι εκείνος της χλωρίδας και της πανίδας, ο οποίος εντοπίζεται σε αρκετές τοιχογραφίες, όπως σε εκείνη του Ταύρου, στις Πέρδικες και στον Κροκοσυλλέκτη Πίθηκο, η οποία είναι η ίδια με το Γαλάζιο Παιδί, αλλά θεωρώντας πως οι φιγούρες είναι πίθηκοι και όχι άνθρωποι.
Στην περίπτωση που η τοιχογραφία είναι αποσπασματική, πως θα την συμπληρώνατε;
Σε περιπτώσεις που η τοιχογραφία είναι ελλιπής ο κάθε ερευνητής την ερμηνεύει με τον δικό του τρόπο, μελετώντας τις παραμέτρους, τα δεδομένα που του δίνονται και φυσικά τα κομμάτια που απέμειναν από την τοιχογραφία. Προσωπικά, αν μου διδόταν η ευκαιρία να ολοκληρώνω μία αρχαία τοιχογραφία με τον τρόπο που θεωρώ πώς θα ήταν αν είχε διασωθεί, θα προσπαθούσα να την φανταστώ όπως την έβλεπε ο καλλιτέχνης που την έφτιαξε, ώστε να την αποδώσω με παρόμοιο τρόπο. Θα έπαιρνα υπ' όψιν μου όλα τα δεδομένα της τοιχογραφίας, όπως το θέμα των περισσότερων όμοιων με αυτή, την εποχή στην οποία άρχισε η κατασκευή της, αλλά και δεδομένα της κοινωνίας των Μινωιτών, όπως τις συνήθειές τους και τα θέματα που τους απασχολούσαν.
Λουμπούνη Παναγιώτα
5.Αν οι τοιχογραφίες που μελετάμε ήταν τα μοναδικά ευρήματα για τη γνώση του μινωικού κόσμου, ποια εντύπωση θα είχαμε για το μινωικό κόσμο;
Από τις τοιχογραφίες μπορούμε να πάρουμε αρκετές πληροφορίες για τον μινωικό κόσμο και να επιβεβαιώσουμε όσα ξέρουμε από άλλες πηγές. Καταρχάς, βλέποντας τόσα διαφορετικά είδη φυτών, καταλαβαίνουμε πως υπήρχε μεγάλη βιοποικιλότητα,η οποία κινδυνεύει να εξαφανιστεί. Προτιμούσαν τα φυτά με έντονα χρώματα και αυτό μας κάνει να χαρακτηρίσουμε τους Μινωίτες καλαίσθητους. Έπειτα βλέπουμε από την τοιχογραφία των στεφανιών πως ίσως χρησιμοποιούσαν τα φυτά και ως διακοσμητικά, όπως γίνεται ακόμα και σήμερα, καθώς στην τοιχογραφία αυτή διακρίνουμε πως τα στεφάνια είναι δεμένα πάνω σε κάποιο στήριγμα και αυτό ίσως τα κάνει πραγματικά, αφού δεν θα ήταν αναγκαίο αν υπήρχαν μόνο στις τοιχογραφίες. Οι τοιχογραφίες, επίσης, επιβεβαιώνουν τα χαρακτηριστικά που ξέρουμε και από άλλες πηγές. Π.χ μπορούμε να δούμε την αγάπη τους για τα φυτά και έτσι να καταλάβουμε πως πίστευαν σε κάποιο θεό/θεά που είχε άμεση σχέση με την Γη. Τέλος, στις τοιχογραφίες εμφανίζονται πολλά ζώα και ειδικότερα πουλιά, τα οποία συμβολίζουν την ελευθερία, πράγμα που μας δείχνει πως ήταν ένας ειρηνικός λαός.
Κονταξάκης Παντελής
6. Αφού μελετήσετε την τοιχογραφία Ο κροκοσυλλέκτης πίθηκος σε συνδυασμό με την τοιχογραφία Το γαλάζιο παιδί, να γράψετε ποια προβλήματα αντιμετωπίζει ένας συντηρητής αρχαιοτήτων και ποιες συνέπειες μπορούν να επιφέρουν τα προβλήματα αυτά στην ιστορική γνώση.
Μελετώντας τις δύο τοιχογραφίες, συνειδητοποιούμε πως τα κομμάτια που είναι πρωτότυπα στην μια είναι τα ίδια με της άλλης. Αυτό σημαίνει πως τα δύο έργα αποτελούν δύο διαφορετικές αποκαταστάσεις της ίδιας αρχικής τοιχογραφίας, η οποία δεν είναι σίγουρα γνωστή, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της έχει χαθεί στον χρόνο. Έτσι, μετά από αρκετή μελέτη των υπαρχόντων κομματιών, ο μελετητής Άρθουρ Έβανς προσπάθησε να ανακαλύψει πώς θα ήταν στην πραγματικότητα η τοιχογραφία εκείνη της εποχής.
Στην πρώτη τοιχογραφία "Ο Κροκοσυλλέκτης Πίθηκος", τα κομμάτια μπήκαν σε τέτοια θέση έτσι ώστε, με την αποκατάσταση, να απεικονίζουν δύο γαλάζιους πιθήκους, οι οποίοι φαίνεται να συλλέγουν κρόκους, όπως υπονοεί και το όνομα του έργου. Στην δεύτερη παραλλαγή "Το Γαλάζιο Παιδί", η οποία είναι σε διαστάσεις μικρότερη από την πρώτη και αποτελείται από λιγότερα πρωτότυπα σημεία, τα κομμάτια που στην προηγούμενη ερμηνεύονταν ως μέρη του σώματος των πιθήκων, τώρα φαίνεται να αποτελούν μαζί με την αποκατάσταση ένα γαλάζιου χρώματος αγόρι, το οποίο επίσης συλλέγει κρόκους.
Το γεγονός ότι ακόμα και ο ίδιος ο ερευνητής αναγκάστηκε να καταλήξει σε δύο εναλλακτικές για τα μέρη μίας τοιχογραφίας, μας ωθεί στο συμπέρασμα πως μία τέτοια έρευνα για την αλήθεια του παρελθόντος είναι ιδιαίτερα δύσκολη και ριψοκίνδυνη για την εξέλιξη της ιστορικής γνώσης. Τέτοιου είδους μελέτες απαιτούν την πλήρη αφοσίωση του υπεύθυνου, όπως και έμπειρη κριτική σκέψη, ώστε να οδηγηθεί στο πλησιέστερο με την αλήθεια δυνατό αποτέλεσμα. Βλέποντας τα μέρη της τοιχογραφίας που έχουν βρεθεί, ο μελετητής μπαίνει σε ένα πολύ μεγάλο δίλημμα, όχι μόνο για το τι μπορεί να απεικόνιζε η ολοκληρωμένη τοιχογραφία, αλλά και για την χρονολογία στην οποία ανήκει, τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν και από ποιον καλλιτέχνη. Υπάρχουν πολλά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν με την αποκατάσταση ενός έργου, για αυτό ο μελετητής οφείλει να πάρει υπ' όψιν του κάθε παράμετρο και κάθε λεπτομέρεια που έχει επιβεβαιωθεί, τόσο για τα ίδια τα μέρη του έργου, όσο και για τις ιδέες και τις αντιλήψεις της κοινωνίας του λαού. Μία ιδιαίτερα επίπονη και προβληματική εργασία, που όμως με το σωστό αποτέλεσμα μπορεί να οδηγήσει στην ένωση πολλών άλλων ιστορικών γεγονότων μεταξύ τους και στην ανακάλυψη νέων ιστορικών αληθειών.
Από την άλλη, αν ο ερευνητής παρεξηγήσει κάποιο στοιχείο της έρευνάς του και δεν οδηγηθεί στο αληθινό και πρωτότυπο αποτέλεσμα, αλλά καταλήξει σε κάποιο αληθοφανές, αλλά λανθασμένο, τότε η διασύνδεση αυτού με τα άλλα ιστορικά γεγονότα μπορεί να επιφέρει συνέπειες στην ιστορική γνώση. Με ένα λάθος αποτέλεσμα του μελετητή για την αποκατάσταση μίας τοιχογραφίας, μπορεί να συμπεράνουμε τελείως διαφορετικά πράγματα για την καθημερινότητα, τις ασχολίες, τις ιδέες και τις αντιλήψεις του λαού. Μία λάθος απεικόνιση μπορεί να έρθει σε σύγκρουση με ό,τι ήταν μέχρι τώρα γνωστό και να κατατάξουμε τον πολιτισμό εκείνον σε μία τελείως άλλη κατηγορία από ό,τι τον είχαμε κατατάξει. Μπορεί, ακόμη, να παρεξηγηθούν σημαντικότατα ιστορικά γεγονότα, αν εκείνα δεν συμπίπτουν με την γενική ιδέα της τοιχογραφίας. Γενικά, ένας ερευνητής πρέπει να χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη προσοχή και υπευθυνότητα κατά τη μελέτη των πληροφοριών και των πηγών του, γνωρίζοντας πάντα πως πίσω από μια τοιχογραφία μπορεί να κρύβεται μία νέα αλήθεια για τον αντίστοιχο πολιτισμό, που θα μπορούσε να αλλάξει κάθε δεδομένο.
Λουμπούνη Παναγιώτα